Poznaj najważniejsze fakty z historii konopi – na świecie i w Polsce.
Historia konopi na świecie
Pierwsze wzmianki o hodowli konopi siewnych pochodzą z Tajwanu i datuje się je na ok. 10000-6500 lat p.n.e Były one wówczas wykorzystywane do wytwarzania włókien. Natomiast ok. 5000 lat p.n.e. w starożytnych Chinach uchodziły za jedną z pięciu najważniejszych upraw hodowlanych. Używano je do produkcji ubrań, papieru, oleju oraz wykorzystywano jako pożywienie. Najstarsze zapisy o marihuanie medycznej pochodzą z 2737 roku p.n.e. Ojciec medycyny chińskiej Shen Nung opisał m.in. medyczne zastosowanie marihuany w leczeniu malarii, reumatyzmu oraz dny moczanowej. Do Korei konopie przywędrowały ok. 2000 lat p.n.e., a 1000 lat później rozpowszechniły się na terenie Indii. Były one wykorzystywane m.in. do produkcji tekstyliów, papieru, pożywienia, lekarstw, a także jako środek znieczulający. Ok. 1550 roku p.n.e. sporządzony został staroegipski papirus medyczny – Papirus Ebersa. Zostały w nim opisane informacje dotyczące chorób, chirurgii oraz stosowania roślin leczniczych. Obszerną część dokumentu obejmuje opis konopi. Przez kolejne wieki konopie wykorzystywane były zarówno do celów medycznych, jak i przemysłowych. Od XX wieku wiele państw podjęło starania, aby konopie indyjskie uznać za nielegalne – ze względu na psychoaktywne działanie THC. Nadal jednak uprawiano konopie siewne do celów przemysłowych.
Historia konopi w Polsce
Badania dowodzą, że konopie do Europy przybyły wraz ze scytyjskimi plemionami indoeuropejskimi ok. 1400 lat p.n.e. W Polsce roślina ta wykorzystywana była w czasach prasłowiańskich. Odrywała istotną rolę w ówczesnych obrzędach. Z łodyg konopi pozyskiwano wytrzymałe sznury i tkaniny.
Konopie w XVI-XX wieku
W polskiej literaturze pierwsze wzmianki o konopiach pojawiły się w XVI-XVII wieku za sprawą botanika i lekarza – Szymona Syreńskiego. W opracowanym dokumencie podkreślał on psychoaktywne właściwości rośliny. W podręczniku botanicznym z XVIII wieku autorstwa Krzysztofa Kluka pojawił się opis konopi indyjskich jako rośliny o właściwościach leczniczych, nasennych i uśmierzających ból. Na przełomie XIX i XX wieku konopie były powszechnie uprawiane w Polsce i stanowiły jedną z głównych roślin hodowlanych.
Okres międzywojenny
Rozwój konwencjonalnej medycyny oraz techniki sprawił, że uprawa konopi w XX wieku zaczęła tracić na znaczeniu. Podczas I wojny światowej zniszczonych zostało wiele gospodarstw rolnych oraz upraw. W okresie międzywojennym odnotowano spadek popytu na konopie, co sprawiło, że ich uprawa stała się praktycznie nieopłacalna. W 1930 roku w Polsce konopie oficjalnie uznano za szkodliwe dla zdrowia. Automatycznie zaliczono je do substancji narkotycznych zakazanych tzw. ustawą przeciwnarkotyczną. Zakazane zostało ich wytwarzanie, przerabianie, przywożenie, wywożenie, przechowywanie oraz handel.
II wojna światowa
Podczas II wojny światowej konopie indyjskie przestały być nielegalne. Jedynie niektórzy użytkownicy byli świadomi ich właściwości leczniczych. Wraz z końcem II wojny światowej konopie zaczęły być jednak demonizowane. Międzynarodowe umowy przy WHO i ONZ określały konopie jako potencjalne zagrożenie. Prym we wprowadzeniu zakazu ich używania wiodło USA. Inne państwa szybko zaczęły iść w ślad za Ameryką.
Czasy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
W początkowych latach komunizmu uprawa konopi oraz ich posiadanie było legalne. Roślina ta powszechnie wykorzystywana była do produkcji włókna. W II połowie XX wieku popyt na nią stopniowo spadał. W 1985 roku zakazano uprawy konopi bez odpowiedniej zgody. Możliwa była hodowla wyłącznie do celów przemysłowych. To sprawiło, że z terytorium Polski uprawy konopi zostały niemalże całkowicie wyparte. Ogólnie jednak okres PRL-u określa się jako dość liberalny w stosunku do użytkowników konopi indyjskich. Często były one sprowadzane z innych krajów w postaci haszyszu.
Konopie w Polsce na początku XXI wieku
W 2002 roku według Powszechnego Spisu Rolnego uprawą konopi zajmowało się jedynie 71 gospodarstw rolnych – na łącznej powierzchni ok. 83 ha. W 2003 roku powierzchnia zasiewów zmniejszyła się do ok. 80 ha. Dynamiczny wzrost wielkości areału konopi odnotowano w 2004 roku. Wówczas w Polsce roślina ta była uprawiana na blisko 910 ha. Duża część plonów eksportowana była m.in. do Niemiec, Czech, Finlandii oraz Wielkiej Brytanii.
Historia konopi a Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Polsce od 1930 roku prowadzi badania nad roślinami włóknistymi, w tym nad konopiami. Placówka ta podkreślała pozytywne właściwości rośliny. Jednym z dokonań Instytutu jest stworzenie kilku odmian konopi, które do tej pory wykorzystywane są do celów przemysłowych w naszym kraju. Ponadto placówka prowadziła prace nad znalezieniem efektywniejszego sposobu uprawy tej rośliny.
Druga „młodość” konopi
Konopie w Polsce miały lepsze i gorsze czasy. W niektórych wiekach były legalne, w innych natomiast całkowicie zabronione. Trendy na rynkach światowych oraz coraz częstsze zwrócenie się w stronę medycyny naturalnej pozwalają jednak sądzić, że konopie ponownie będą cieszyły się dużą popularnością. Trwają kolejne badania nad wpływem zawartych w roślinie kannabinoidów. Analizy donoszą, że związki te odznaczają się drogocennymi właściwościami, głównie leczniczymi i terapeutycznymi. Nic więc dziwnego, że oczy wielu obserwatorów zwracają się ku potencjałowi drzemiącemu w tej roślinie.
Od czasów starożytnych konopie są wykorzystywane na różnorakie sposoby. Powszechnie stosowano je do celów przemysłowych, a także leczniczych. Kontrowersje, jakie budzi jeden z kannabinoidów – a dokładniej THC – sprawiły, że konopie indyjskie w większości państw są nielegalne. Uprawy konopi siewnych pozwalają jednak pozyskać wysokiej jakości produkty zawierające inny wartościowy związek – CBD.
